Skrutacja Słowa Bożego / Skrutacja Pisma świętego jest to modlitewne studiowanie Pisma świętego, jego modlitewne badanie.
Skrutacja Pisma Świętego to Słowo Boże w życiu wierzących.
Mówiąc o znaczeniu słowa Bożego w życiu wierzących dokument synodalny "Lineamenta" przytacza tekst: “Twoje słowo jest lampą dla moich stóp i światłem na mojej ścieżce” (Ps 119, 105). Potem zaś wyjaśnia sens tego zdania mówiąc, że Bóg, który kocha życie, swym Słowem chce oświecać, prowadzić i wspierać wierzących w całym ich życiu, we wszystkich okolicznościach, w pracy, w czasie wolnym, w cierpieniu, w wypełnianiu obowiązków rodzinnych i społecznych, w każdym wydarzeniu, radosnym czy smutnym, tak aby każdy mógł rozeznawać wszystkie rzeczy i wybierać to, co dobre, rozpoznając w ten sposób wolę Bożą i wypełniając ją.
Czytaniu Pisma świętego powinna towarzyszyć modlitwa
Powołując się na słynne powiedzenie św. Hieronima: “Nieznajomość Pisma jest nieznajomością Jezusa Chrystusa” dokument stwierdza, że jest rzeczą konieczną aby wszyscy, duchowni i świeccy, pozostawali w zażyłości z Pismem świętym. Przypomina też, że czytaniu Pisma świętego powinna towarzyszyć modlitwa, aby stało się ono rozmową między Bogiem a człowiekiem. Dokument ten przytacza też słowa Ojca Świętego Benedykta XVI skierowane do młodzieży, gdzie zachęca on młodych aby dobrze poznawali Biblię, trzymali ją w zasięgu ręki, aby była dla nich niczym kompas wskazujący drogę, którą należy iść. Gdzie indziej zaś przypomina: “częste czytanie Pisma Świętego połączone z modlitwą staje się wewnętrzną rozmową, kiedy to czytając, słuchamy Boga, który przemawia, a modląc się, odpowiadamy Mu ufnym otwarciem swych serc”.
Lectio Divina
Dokument „Lineamenta” mówi także: „Trzeba gorąco popierać przede wszystkim tę praktykę korzystania z Biblii, która pochodzi z początków chrześcijaństwa i która była obecna w Kościele w całych jego dziejach. Tradycyjnie nazywa się ją Lectio Divina i wyróżnia się w niej różne etapy (lectio, meditatio, oratio, contemplatio) O tej praktyce Ojciec Święty Jan Paweł II pisał do osób konsekrowanych: „Słowo Boże jest pierwszym źródłem wszelkiej duchowości chrześcijańskiej. Umacnia osobistą więź z żywym Bogiem oraz z Jego zbawczą i uświęcającą wolą. Dlatego właśnie od samego początku istnienia zgromadzeń życia konsekrowanego, zwłaszcza monastycznych, przywiązywano zawsze najwyższą wagę do lectio divina. Dzięki niej słowo Boże zostaje przeniesione w życie i rzuca na nie światło mądrości, która jest darem Ducha. Praktyka ta zatem pochodzi z doświadczenia monastycznego Teraz jednak zaleca się ją duchowieństwu, wspólnotom parafialnym, ruchom kościelnym, rodzinom oraz ludziom młodym. Jan Paweł II napisał także: “Konieczne jest, aby słuchanie słowa Bożego stawało się żywym spotkaniem, zgodnie z wiekową i nadal aktualną tradycją lectio divina, pomagającą odnaleźć w biblijnym tekście żywe słowo, które stawia pytania, wskazuje kierunek, kształtuje życie”. Tego rodzaju praktyka jest obecnie dosyć znana. Ukazało się co najmniej kilka książek, które mogą służyć pomocą w praktykowaniu Lectio Divina. Na kurialnej stronie naszej archidiecezji „Szkoła Formacji Duchowej” każdego tygodnia zamieszcza Lectio diviva dotyczące Ewangelii niedzielnej. Chciałbym obecnie zwrócić uwagę na mniej znaną formę modlitewnego korzystania z Biblii, którą jest skrutacja Pisma świętego. Do takiej skrutacji potrzebna jest tak zwana Biblia Jerozolimska. Dlatego najpierw kilka słów o tej Biblii.
Biblia Jerozolimska - Wydawnictwo Pallotinum.
Ks. Zbigniew Paweł Maciejewski napisał, że jest to najbardziej znany i najwyżej ceniony współczesny katolicki przekład Pisma Świętego. Przekład ten został opatrzony znakomitymi wprowadzeniami do poszczególnych części Biblii i poszczególnych ksiąg. Kolejnym wielkim atutem Biblii Jerozolimskiej są przypisy – niezwykle fachowe i rzeczowe. Wielką wartość dla tych, którzy chcą głębiej studiować Biblię są tak zwane marginalia, czyli referencje biblijne umieszczone na marginesie przy danym fragmencie (wersecie), które odsyłają do innych miejsc w Biblii gdzie dany temat czy podobny problem jest także poruszany.
Polskie wydanie Biblii Jerozolimskiej zawiera V wydanie Biblii Tysiąclecia. Do tego tekstu dodano po redakcyjnym opracowaniu owe wprowadzenia, przypisy i marginalia. Dzięki temu powstało potężne narzędzie do poznawania i zrozumienia Biblii.
Inicjatorami i redaktorami polskiej wersji Biblii Jerozolimskiej są osoby związane z Drogą Neokatechumenalną z Lublina. Swoje zadanie wykonali oni pod patronatem Księdza Biskupa Zbigniewa Kiernikowskiego. Nieżyjącemu już członkowi redakcji Księdzu. Alfredowi Cholewińskiemu TJ zawdzięczamy przeszczepienie Neokatechumenatu na grunt polski i zaszczepienie miłości do Biblii w sercach wielu uczestników Drogi. Jemu zawdzięczamy też tłumaczenie wielu komentarzy do Ksiąg Starego Testamentu.
Ks. Biskup Zbigniew Kiernikowski nazwał Biblię Jerozolimską narzędziem służącym dla formacji wiary. Polskiemu wierzącemu czy poszukującemu zostało udostępnione wydanie Pisma świętego opracowane z myślą wprowadzenia odbiorcy w głębię przesłania biblijnego na drodze, którą można by nazwać drogą samowyjaśniania czy autoprezentacji i autointerpretacji słowa Bożego. Ks. Biskup stwierdza, że polskie wydanie Biblii Jerozolimskiej jest godnym zauważenia faktem w życiu Kościoła w naszym kraju. Zawiera ona bowiem nowy klucz do odczytywania Pisma świętego. We wprowadzeniach, przypisach i tzw. marginaliach podstawowe pojęcia biblijne są stopniowo rozwijane przez całą historię zbawienia. Można w ten sposób śledzić rozwój myśli biblijnej. Nadto w przypisach i komentarzach znajdujemy dobrą interpretację teologiczną. Dzięki temu czytelnik Pisma Świętego w wersji Biblii Jerozolimskiej ma możliwość wgłębiania się w myśl biblijną prowadzony przez dobrego przewodnika. Zawarte tam drogowskazy są tak ustawione, że pozwalają człowiekowi dostrzec jak tekst biblijny przemawia do niego jako bezpośredniego odbiorcy.
W przypisach jest zawarta bardzo realistyczna chrystologia, która uwzględnia wszystkie uwarunkowania Chrystusa zapowiadanego w Starym Testamencie, żyjącego kiedyś między ludźmi i żyjącego dzisiaj w Kościele. Podobnie też bardzo konkretna eklezjologia. Posługując się zawartymi w Biblii Jerozolimskiej drogowskazami zaczynamy odkrywać i widzieć, że to, co spełniało się w czasach apostolskich, o czym świadczą Listy z Nowego Testamentu, spełnia się także w życiu naszego pokolenia, w naszym Kościele. Nie jest to więc eklezjologia "wydumana", idealistyczna. Zaczynamy dostrzegać, że Kościół - zarówno w swych początkach jak i dzisiaj - zmagał się i zmaga ze swoimi bardzo realnymi problemami, a zarazem cały czas jest przepełniony i przeniknięty Duchem Bożym, który go kształtuje. Biblia ta umożliwia prowadzenie tak zwanej skrutacji Pisma świętego.
Skrutacja Pisma świętego
Ks. Biskup napisał o niej: „Gdy słyszymy określenie: skrutacja Pisma Świętego, prawdopodobnie kojarzymy to pojęcie z pewną metodą czytania Biblii. Jest to po części prawdą, choć trzeba tę metodę rozumieć raczej jako wydarzenie albo też ciąg wydarzeń czy proces, w którym jest nam dane wchodzić w znajomość Jezusa Chrystusa za pośrednictwem spisanego słowa. Można tego dokonywać indywidualnie i we wspólnocie, muszą jednak zostać spełnione określone warunki: człowiek powinien oddać siebie do dyspozycji Bogu przez znaki i gesty oraz usposobienie ducha, wewnętrzne pragnienie i modlitwę. A wszystko po to, aby mógł On złożyć w nim owoc swego działania”. Można powiedzieć, że skrutacja Pisma świętego jest to modlitewne studiowanie Pisma świętego, jego modlitewne badanie.
Trzeba przy tym pamiętać, że życie chrześcijanina, to liturgia, to oddawanie chwały Bogu, to życie na Bożą chwałę. Chrześcijanin bowiem jest osobą szczególnie znaczącą w liturgii uwielbiania Boga, ma być ikoną Chrystusa. To ma być widoczne w jego zachowaniu, w jego sposobie życia, zwłaszcza w szacunku dla własnego ciała, ponieważ ono jest święte. Skrutacja Pisma świętego bardzo pomaga uczynić życie chrześcijanina taką liturgią.
Praktyka kleryków z seminariów „Redemptoris Mater”
Klerycy z misyjnych seminariów „Redemptoris Mater” w Rzymie, w Warszawie i w wielu innych krajach mają podobne do jesziwy sale i nazywają je SANKTUARIUM SŁOWA. Jest tam Najświętszy Sakrament w tabernakulum, gdzie także umieszczona jest księga Pisma świętego pięknie oprawiona w srebro. Klerycy zaś siedzą w specjalnych fotelach i mają przed sobą pulpit, gdzie mogą położyć swój egzemplarz Pisma świętego i kartki papieru, na których piszą. Te fotele mają kształt jakby tronu, bo Żydzi mówią, że kto studiuje Pismo święte jest jak król. Klerycy seminariów „Redemptroris Mater” co tydzień, zwykle w czwartek, od godz. 16.00 do 18.30 robią skrutację tekstu Ewangelii z najbliższej niedzieli. Niektórzy z nich potem dzielą się z pozostałymi rezultatami swojej skrutacji a diakon wygłasza homilię na temat skrutowanego tekstu Ewangelii. Również po święceniach wielu księży, którzy ukończyli takie misyjne seminarium często, niektórzy nawet codziennie, robią skrutację indywidulanie albo spotykają się na to w niedużych grupach.
Jak robić skrutację Pisma świętego?
Skrutacja Pisma świętego jest to FORMA MODLITWY Z PISMEM ŚWIĘTYM. Nie chodzi tu o jakieś dociekania biblijne, o intelektualne wgłębianie się w Pismo święte, ale o modlitewny kontakt z Bogiem przy pomocy tekstów Pisma świętego.
Dlatego nie jest rzeczą konieczną przeczytać i rozważyć wszystkie teksty danej skrutacji. Jeśli jakieś teksty do kogoś przemawiają, wystarczy zatrzymać się tylko na kilku.
Skrutacja zaczyna się od początkowej modlitwy o światło i pomoc Ducha Świętego oraz od rozważenia tekstu podstawowego, od którego skrutacja się zaczyna. Potem można rozważać teksty w dowolnej kolejności idąc różnymi „ścieżkami”.
Skrutacja zazwyczaj trwa półtorej lub dwie godziny. Można oczywiście robić ją krócej, ale powinna trwać przynajmniej godzinę. Jeśli nie rozważymy wszystkich tekstów i sporo z nich zostanie, możemy z tymi tekstami zrobić następną skrutację.
Przy każdym oznaczeniu tekstu (na przykład Mt 6,16-18) na lewej połowie kartki przepisujemy zaznaczony wiersz (niektórzy z lenistwa to opuszczają ale nie powinno się tak robić). Przepisany wiersz zakreślamy ramką. Po prawej stronie kartki piszemy to, co mnie Bóg w sercu powiedział, gdy czytałem ten zaznaczony wiersz i ewentualnie wiersze sąsiednie (kontekst). To, co zostało napisane także zakreślamy ramką.
Do skrutacji potrzebna jest Biblia Jerozolimska. Ma ona bowiem przy wielu wierszach i w dolnych komentarzach liczne odsyłacze do innych wersetów biblijnych paralelnych lub teologicznie dotyczących tej samej sprawy. Jeśli ktoś jeszcze nie ma Biblii Jerozolimskiej może robić skrutację w oparciu o schematy, które co tydzień publikuje stowarzyszenie „Szkoła Formacji Duchowej” na stronie internetowej naszej kurii metropolitalnej.
Ramowy przebieg skrutacji Pisma świętego
- Modlitwa na rozpoczęcie skrutacji
- Odczytywanie poszczególnych wersetów i zapisywanie myśli
- Co 15 lub 20 minut – modlitwa o pomoc Ducha Świętego i światło
- Dalsze odczytywanie tekstów i zapisywanie myśli
- Modlitwa na zakończenie skrutacji.
PRAKTYCZNY POKAZ PROWADZONEJ SKRUTACJI
Zbiór tekstów do skrutacji
Mt 6,16-18
(Od tego tekstu się wychodzi)
Prz 20,6 Mk 1, 12-13 Ml 3,14
(Pierwsza ścieżka) (Druga ścieżka) (Trzecia ścieżka)
Iz 58,3 Łk 4,1-13 Łk 5,33
Hi 21,14-15 Mt 4,1-4 Mt 9,14
Ps 73,13 Wj 34,28 Za 8,19
Hbr 2,18 Mk 2,18-22
Hbr 12,2
Przykład zapisu prowadzonej skrutacji
Mt 6,16-18
Tekst z Biblii, który zapisuję
Kiedy pościcie, nie bądźcie posępni jak obłudnicy. Przybierają oni wygląd ponury, aby pokazać ludziom, że poszczą.
Myśli, które miałem czytając ten tekst
Na ogół nie mam powodu, czy zwyczaju chełpić się, że poszczę, bo te moje posty są słabe. Jedyną pokusą, by się tym trochę chełpić, okazywać, że poszczę, jest to, że we wspólnocie pościmy też w Wielką Sobotę.
(Pierwsza ścieżka)
Prz 20,6
(Ten tekst nie zwrócił mojej uwagi - więc idę dalej)
Iz 58,3
Tekst z Biblii
Otóż w dzień waszego wy znajdujecie sobie zajęcie i uciskacie wszystkich swoich robotników.
Myśli
Przypomina mi się tutaj tylko anegdotka: We Francji, po jednej z górskich ścieżek między dwiema wioskami szedł ksiądz do chorego i tam napadł na niego bandyta, żądając pieniędzy. Ksiądz powiedział: „mam tylko paczkę papierosów, chce pan wziąć. Bandyta odpowiedział: „Nie. W Wielkim Poście ja nie palę”. Boże, chroń mnie od takiej obłudy!
Hi 21,14-15
Ps 73,13
Tekst z Biblii
Czy więc na próżno zachowałem czyste serce i na znak niewinności obmywałem ręce?
Myśli
Te teksty, a zwłaszcza ostatni, mówią mi, że wprawdzie do tego się nie przyznaję, bo nie robię tego świadomie, ale podświadomie spodziewam się, że Pan Bóg odpłaci mi za to, że zachowuję Jego przykazania, poszczę, walczę z grzechem i tak dalej. Ciągle jeszcze widzę w sobie sporo tej interesowności. Spodziewam się, że Bóg odpłaci mi brakiem cierpienia, powodzeniem materialnym i innymi sukcesami. Panie, lecz mnie z tego!
(Druga ścieżka)
Mk 1,12-13
Łk 4,1-13
Tekst z Biblii
Pełen Ducha Świętego, powrócił Jezus znad Jordanu, a wiedziony był przez Ducha na pustyni, czterdzieści dni, i był kuszony przez diabła. Nic w owe dni nie jadł, a po ich upływie poczuł głód. Rzekł Mu wtedy diabeł: „Jeśli jesteś Synem Bożym, powiedz temu kamieniowi, żeby stał się chlebem”. Odpowiedział mu Jezus: „Napisane jest: Nie samym chlebem żyje człowiek”. Wówczas powiódł Go diabeł w górę, pokazał Mu w jednej chwili wszystkie królestwa świata i rzekł do Niego diabeł: „Tobie dam potęgę wspaniałość tego wszystkiego, bo mnie są poddane mogę je dać komu zechcę. Jeśli więc upadniesz i oddasz mi pokłon, wszystko będzie Twoje”. Lecz Jezus mu odrzekł: „Napisane jest: Panu, Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon i jemu samemu służyć będziesz”. Zawiódł Go też do Jerozolimy, postawił na szczycie narożnika świątyni i rzekł do Niego: „Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć się stąd w dół. Jest bowiem Napisane: Aniołom swoim da rozkaz co do ciebie, żeby cię strzegli, i na rękach nosić cię będą, byś przypadkiem nie uraził swej nogi o kamień”. Lecz Jezus mu odparł: „Powiedziano: Nie będziesz wystawiał na próbę Pana, Boga swego”. Gdy diabeł dopełnił całego kuszenia, odstąpił od Niego do czasu.
Myśli
Kiedyś moje uczennice na lekcji religii nie rozumiały jakie znaczenie może mieć dla nas opis takich trochę dziwnych pokus Jezusa. Ja sam też nie bardzo to rozumiałem. Teraz zrozumiałem, że pokusy Jezusa są bardzo bliskie życia, są najważniejszymi pokusami. Chodzi bowiem o pokusę zabezpieczenia sobie życia chlebem i przyjemnościami, o pokusę zbuntowania się na historię, jaką Bóg ze mną czyni i o pokusę idoli czyli bożków, aby się im kłaniać.
Mt 4,1-4
Tekst z Biblii
Wtedy Duch wyprowadził Jezusa na pustynię, aby był kuszony przez diabła. A gdy pościł już czterdzieści dni i czterdzieści nocy, poczuł w końcu głód. Wtedy przystąpił kusiciel i rzekł do Niego: „Jeśli jesteś Synem Bożym, powiedz, żeby te kamienie stały się chlebem” Lecz On mu odparł: „Napisane jest: Nie samym chlebem żyje człowiek, ale każdym słowem, które pochodzi z ust Bożych.
Myśli
Przyszła mi taka myśl, że post niejako sprowadza kusiciela, bo on złości się, gdy poszcząc jakby wymykam mu się z rąk. Ale wiem, że post jest także źródłem siły do obrony przed jego atakami czy sugestiami. Doświadczyłem już, że diabeł jest przewrotny, zawsze zło pokazuje jako coś dobrego a nie coś złego. Czasem się na to nabierałem. Panie, przychodź mi z pomocą!
Wj 34,28
Tekst z Biblii
I był tam Mojżesz u Pana czterdzieści dni czterdzieści nocy i nie jadł chleba, i nie pił wody. I napisał na Tablicach słowa przymierza – Dziesięć Słów.
Myśli
Zawsze post skłaniał mnie do myślenia o Bogu i Jego przykazaniach. Zawsze łatwiej mi było zachować przykazania, gdy pościłem, po poście łatwiej było o przymierze z Bogiem.
Hbr 2,18
Tekst z Biblii
Przez to bowiem, co sam wycierpiał poddany próbie, może przyjść z pomocą tym, którzy jej podlegają.
Myśli
Spoglądanie na Jezusa, na Jego doświadczenia jest bardzo pożyteczne jako środek do walki z pokusą dotyczącą naszego umysłu, czyli z pokusą nie akceptowania drogi, którą Bóg nas prowadzi. Wiem Panie Jezu, że chcesz i możesz mi pomóc w tej walce.
( Trzecia ścieżka)
Łk 5,33
Mt 9,14
Za 8,19
Mk 2,18-22
Tekst z Biblii
Lecz przyjdzie czas, kiedy zabiorą im pana młodego, A wtedy, w ów dzień, będą pościć.
Myśli
Nie bardzo rozumiem co to znaczy: „zabiorą Pana młodego”. Nasuwa mi się tylko taka myśl, że gdy utracę bliższy, intymny kontakt z Jezusem, to powinienem pościć, aby ten kontakt na nowo nawiązać.
Hbr 12,2
Tekst z Biblii
Patrzmy na Jezusa, który nam w wierze przewodzi i ją wydoskonala. On to zamiast radości, którą Mu obiecywano, przecierpiał krzyż, nie bacząc na jego hańbę i zasiadł po prawicy na tronie Boga.
Myśli
Rzeczywiście, niejeden raz doświadczyłem, że gdy było mi trudno nieść mój codzienny krzyż patrzyłem na krzyż Chrystusa i myślałem: „Panie Jezu, Ty jeden nie uciekłeś od krzyża, daj abym od Ciebie mógł otrzymać siłę do niesienia mego krzyża i doświadczyć, że tak jak u Ciebie stanie on krzyżem chwalebnym.
Trzeba jeszcze raz podkreślić, że skrutacja Pisma świętego jest to FORMA MODLITWY z Pismem świętym i chodzi w niej o modlitewny kontakt z Bogiem przy pomocy tekstów Pisma świętego. Mam nadzieję, że skrutacja będzie jednym ze sposobów praktycznego wprowadzenia w życie uchwał ostatniego Synodu Biskupów.
Ks. Zbigniew Czerwiński
Źródło: Szkoła Formacji Duchowej
Mówiąc o znaczeniu słowa Bożego w życiu wierzących dokument synodalny "Lineamenta" przytacza tekst: “Twoje słowo jest lampą dla moich stóp i światłem na mojej ścieżce” (Ps 119, 105). Potem zaś wyjaśnia sens tego zdania mówiąc, że Bóg, który kocha życie, swym Słowem chce oświecać, prowadzić i wspierać wierzących w całym ich życiu, we wszystkich okolicznościach, w pracy, w czasie wolnym, w cierpieniu, w wypełnianiu obowiązków rodzinnych i społecznych, w każdym wydarzeniu, radosnym czy smutnym, tak aby każdy mógł rozeznawać wszystkie rzeczy i wybierać to, co dobre, rozpoznając w ten sposób wolę Bożą i wypełniając ją.
Czytaniu Pisma świętego powinna towarzyszyć modlitwa
Powołując się na słynne powiedzenie św. Hieronima: “Nieznajomość Pisma jest nieznajomością Jezusa Chrystusa” dokument stwierdza, że jest rzeczą konieczną aby wszyscy, duchowni i świeccy, pozostawali w zażyłości z Pismem świętym. Przypomina też, że czytaniu Pisma świętego powinna towarzyszyć modlitwa, aby stało się ono rozmową między Bogiem a człowiekiem. Dokument ten przytacza też słowa Ojca Świętego Benedykta XVI skierowane do młodzieży, gdzie zachęca on młodych aby dobrze poznawali Biblię, trzymali ją w zasięgu ręki, aby była dla nich niczym kompas wskazujący drogę, którą należy iść. Gdzie indziej zaś przypomina: “częste czytanie Pisma Świętego połączone z modlitwą staje się wewnętrzną rozmową, kiedy to czytając, słuchamy Boga, który przemawia, a modląc się, odpowiadamy Mu ufnym otwarciem swych serc”.
Lectio Divina
Dokument „Lineamenta” mówi także: „Trzeba gorąco popierać przede wszystkim tę praktykę korzystania z Biblii, która pochodzi z początków chrześcijaństwa i która była obecna w Kościele w całych jego dziejach. Tradycyjnie nazywa się ją Lectio Divina i wyróżnia się w niej różne etapy (lectio, meditatio, oratio, contemplatio) O tej praktyce Ojciec Święty Jan Paweł II pisał do osób konsekrowanych: „Słowo Boże jest pierwszym źródłem wszelkiej duchowości chrześcijańskiej. Umacnia osobistą więź z żywym Bogiem oraz z Jego zbawczą i uświęcającą wolą. Dlatego właśnie od samego początku istnienia zgromadzeń życia konsekrowanego, zwłaszcza monastycznych, przywiązywano zawsze najwyższą wagę do lectio divina. Dzięki niej słowo Boże zostaje przeniesione w życie i rzuca na nie światło mądrości, która jest darem Ducha. Praktyka ta zatem pochodzi z doświadczenia monastycznego Teraz jednak zaleca się ją duchowieństwu, wspólnotom parafialnym, ruchom kościelnym, rodzinom oraz ludziom młodym. Jan Paweł II napisał także: “Konieczne jest, aby słuchanie słowa Bożego stawało się żywym spotkaniem, zgodnie z wiekową i nadal aktualną tradycją lectio divina, pomagającą odnaleźć w biblijnym tekście żywe słowo, które stawia pytania, wskazuje kierunek, kształtuje życie”. Tego rodzaju praktyka jest obecnie dosyć znana. Ukazało się co najmniej kilka książek, które mogą służyć pomocą w praktykowaniu Lectio Divina. Na kurialnej stronie naszej archidiecezji „Szkoła Formacji Duchowej” każdego tygodnia zamieszcza Lectio diviva dotyczące Ewangelii niedzielnej. Chciałbym obecnie zwrócić uwagę na mniej znaną formę modlitewnego korzystania z Biblii, którą jest skrutacja Pisma świętego. Do takiej skrutacji potrzebna jest tak zwana Biblia Jerozolimska. Dlatego najpierw kilka słów o tej Biblii.
Biblia Jerozolimska - Wydawnictwo Pallotinum.
Ks. Zbigniew Paweł Maciejewski napisał, że jest to najbardziej znany i najwyżej ceniony współczesny katolicki przekład Pisma Świętego. Przekład ten został opatrzony znakomitymi wprowadzeniami do poszczególnych części Biblii i poszczególnych ksiąg. Kolejnym wielkim atutem Biblii Jerozolimskiej są przypisy – niezwykle fachowe i rzeczowe. Wielką wartość dla tych, którzy chcą głębiej studiować Biblię są tak zwane marginalia, czyli referencje biblijne umieszczone na marginesie przy danym fragmencie (wersecie), które odsyłają do innych miejsc w Biblii gdzie dany temat czy podobny problem jest także poruszany.
Polskie wydanie Biblii Jerozolimskiej zawiera V wydanie Biblii Tysiąclecia. Do tego tekstu dodano po redakcyjnym opracowaniu owe wprowadzenia, przypisy i marginalia. Dzięki temu powstało potężne narzędzie do poznawania i zrozumienia Biblii.
Inicjatorami i redaktorami polskiej wersji Biblii Jerozolimskiej są osoby związane z Drogą Neokatechumenalną z Lublina. Swoje zadanie wykonali oni pod patronatem Księdza Biskupa Zbigniewa Kiernikowskiego. Nieżyjącemu już członkowi redakcji Księdzu. Alfredowi Cholewińskiemu TJ zawdzięczamy przeszczepienie Neokatechumenatu na grunt polski i zaszczepienie miłości do Biblii w sercach wielu uczestników Drogi. Jemu zawdzięczamy też tłumaczenie wielu komentarzy do Ksiąg Starego Testamentu.
Ks. Biskup Zbigniew Kiernikowski nazwał Biblię Jerozolimską narzędziem służącym dla formacji wiary. Polskiemu wierzącemu czy poszukującemu zostało udostępnione wydanie Pisma świętego opracowane z myślą wprowadzenia odbiorcy w głębię przesłania biblijnego na drodze, którą można by nazwać drogą samowyjaśniania czy autoprezentacji i autointerpretacji słowa Bożego. Ks. Biskup stwierdza, że polskie wydanie Biblii Jerozolimskiej jest godnym zauważenia faktem w życiu Kościoła w naszym kraju. Zawiera ona bowiem nowy klucz do odczytywania Pisma świętego. We wprowadzeniach, przypisach i tzw. marginaliach podstawowe pojęcia biblijne są stopniowo rozwijane przez całą historię zbawienia. Można w ten sposób śledzić rozwój myśli biblijnej. Nadto w przypisach i komentarzach znajdujemy dobrą interpretację teologiczną. Dzięki temu czytelnik Pisma Świętego w wersji Biblii Jerozolimskiej ma możliwość wgłębiania się w myśl biblijną prowadzony przez dobrego przewodnika. Zawarte tam drogowskazy są tak ustawione, że pozwalają człowiekowi dostrzec jak tekst biblijny przemawia do niego jako bezpośredniego odbiorcy.
W przypisach jest zawarta bardzo realistyczna chrystologia, która uwzględnia wszystkie uwarunkowania Chrystusa zapowiadanego w Starym Testamencie, żyjącego kiedyś między ludźmi i żyjącego dzisiaj w Kościele. Podobnie też bardzo konkretna eklezjologia. Posługując się zawartymi w Biblii Jerozolimskiej drogowskazami zaczynamy odkrywać i widzieć, że to, co spełniało się w czasach apostolskich, o czym świadczą Listy z Nowego Testamentu, spełnia się także w życiu naszego pokolenia, w naszym Kościele. Nie jest to więc eklezjologia "wydumana", idealistyczna. Zaczynamy dostrzegać, że Kościół - zarówno w swych początkach jak i dzisiaj - zmagał się i zmaga ze swoimi bardzo realnymi problemami, a zarazem cały czas jest przepełniony i przeniknięty Duchem Bożym, który go kształtuje. Biblia ta umożliwia prowadzenie tak zwanej skrutacji Pisma świętego.
Skrutacja Pisma świętego
Ks. Biskup napisał o niej: „Gdy słyszymy określenie: skrutacja Pisma Świętego, prawdopodobnie kojarzymy to pojęcie z pewną metodą czytania Biblii. Jest to po części prawdą, choć trzeba tę metodę rozumieć raczej jako wydarzenie albo też ciąg wydarzeń czy proces, w którym jest nam dane wchodzić w znajomość Jezusa Chrystusa za pośrednictwem spisanego słowa. Można tego dokonywać indywidualnie i we wspólnocie, muszą jednak zostać spełnione określone warunki: człowiek powinien oddać siebie do dyspozycji Bogu przez znaki i gesty oraz usposobienie ducha, wewnętrzne pragnienie i modlitwę. A wszystko po to, aby mógł On złożyć w nim owoc swego działania”. Można powiedzieć, że skrutacja Pisma świętego jest to modlitewne studiowanie Pisma świętego, jego modlitewne badanie.
Trzeba przy tym pamiętać, że życie chrześcijanina, to liturgia, to oddawanie chwały Bogu, to życie na Bożą chwałę. Chrześcijanin bowiem jest osobą szczególnie znaczącą w liturgii uwielbiania Boga, ma być ikoną Chrystusa. To ma być widoczne w jego zachowaniu, w jego sposobie życia, zwłaszcza w szacunku dla własnego ciała, ponieważ ono jest święte. Skrutacja Pisma świętego bardzo pomaga uczynić życie chrześcijanina taką liturgią.
Praktyka kleryków z seminariów „Redemptoris Mater”
Klerycy z misyjnych seminariów „Redemptoris Mater” w Rzymie, w Warszawie i w wielu innych krajach mają podobne do jesziwy sale i nazywają je SANKTUARIUM SŁOWA. Jest tam Najświętszy Sakrament w tabernakulum, gdzie także umieszczona jest księga Pisma świętego pięknie oprawiona w srebro. Klerycy zaś siedzą w specjalnych fotelach i mają przed sobą pulpit, gdzie mogą położyć swój egzemplarz Pisma świętego i kartki papieru, na których piszą. Te fotele mają kształt jakby tronu, bo Żydzi mówią, że kto studiuje Pismo święte jest jak król. Klerycy seminariów „Redemptroris Mater” co tydzień, zwykle w czwartek, od godz. 16.00 do 18.30 robią skrutację tekstu Ewangelii z najbliższej niedzieli. Niektórzy z nich potem dzielą się z pozostałymi rezultatami swojej skrutacji a diakon wygłasza homilię na temat skrutowanego tekstu Ewangelii. Również po święceniach wielu księży, którzy ukończyli takie misyjne seminarium często, niektórzy nawet codziennie, robią skrutację indywidulanie albo spotykają się na to w niedużych grupach.
Jak robić skrutację Pisma świętego?
Skrutacja Pisma świętego jest to FORMA MODLITWY Z PISMEM ŚWIĘTYM. Nie chodzi tu o jakieś dociekania biblijne, o intelektualne wgłębianie się w Pismo święte, ale o modlitewny kontakt z Bogiem przy pomocy tekstów Pisma świętego.
Dlatego nie jest rzeczą konieczną przeczytać i rozważyć wszystkie teksty danej skrutacji. Jeśli jakieś teksty do kogoś przemawiają, wystarczy zatrzymać się tylko na kilku.
Skrutacja zaczyna się od początkowej modlitwy o światło i pomoc Ducha Świętego oraz od rozważenia tekstu podstawowego, od którego skrutacja się zaczyna. Potem można rozważać teksty w dowolnej kolejności idąc różnymi „ścieżkami”.
Skrutacja zazwyczaj trwa półtorej lub dwie godziny. Można oczywiście robić ją krócej, ale powinna trwać przynajmniej godzinę. Jeśli nie rozważymy wszystkich tekstów i sporo z nich zostanie, możemy z tymi tekstami zrobić następną skrutację.
Przy każdym oznaczeniu tekstu (na przykład Mt 6,16-18) na lewej połowie kartki przepisujemy zaznaczony wiersz (niektórzy z lenistwa to opuszczają ale nie powinno się tak robić). Przepisany wiersz zakreślamy ramką. Po prawej stronie kartki piszemy to, co mnie Bóg w sercu powiedział, gdy czytałem ten zaznaczony wiersz i ewentualnie wiersze sąsiednie (kontekst). To, co zostało napisane także zakreślamy ramką.
Do skrutacji potrzebna jest Biblia Jerozolimska. Ma ona bowiem przy wielu wierszach i w dolnych komentarzach liczne odsyłacze do innych wersetów biblijnych paralelnych lub teologicznie dotyczących tej samej sprawy. Jeśli ktoś jeszcze nie ma Biblii Jerozolimskiej może robić skrutację w oparciu o schematy, które co tydzień publikuje stowarzyszenie „Szkoła Formacji Duchowej” na stronie internetowej naszej kurii metropolitalnej.
Ramowy przebieg skrutacji Pisma świętego
- Modlitwa na rozpoczęcie skrutacji
- Odczytywanie poszczególnych wersetów i zapisywanie myśli
- Co 15 lub 20 minut – modlitwa o pomoc Ducha Świętego i światło
- Dalsze odczytywanie tekstów i zapisywanie myśli
- Modlitwa na zakończenie skrutacji.
PRAKTYCZNY POKAZ PROWADZONEJ SKRUTACJI
Zbiór tekstów do skrutacji
Mt 6,16-18
(Od tego tekstu się wychodzi)
Prz 20,6 Mk 1, 12-13 Ml 3,14
(Pierwsza ścieżka) (Druga ścieżka) (Trzecia ścieżka)
Iz 58,3 Łk 4,1-13 Łk 5,33
Hi 21,14-15 Mt 4,1-4 Mt 9,14
Ps 73,13 Wj 34,28 Za 8,19
Hbr 2,18 Mk 2,18-22
Hbr 12,2
Przykład zapisu prowadzonej skrutacji
Mt 6,16-18
Tekst z Biblii, który zapisuję
Kiedy pościcie, nie bądźcie posępni jak obłudnicy. Przybierają oni wygląd ponury, aby pokazać ludziom, że poszczą.
Myśli, które miałem czytając ten tekst
Na ogół nie mam powodu, czy zwyczaju chełpić się, że poszczę, bo te moje posty są słabe. Jedyną pokusą, by się tym trochę chełpić, okazywać, że poszczę, jest to, że we wspólnocie pościmy też w Wielką Sobotę.
(Pierwsza ścieżka)
Prz 20,6
(Ten tekst nie zwrócił mojej uwagi - więc idę dalej)
Iz 58,3
Tekst z Biblii
Otóż w dzień waszego wy znajdujecie sobie zajęcie i uciskacie wszystkich swoich robotników.
Myśli
Przypomina mi się tutaj tylko anegdotka: We Francji, po jednej z górskich ścieżek między dwiema wioskami szedł ksiądz do chorego i tam napadł na niego bandyta, żądając pieniędzy. Ksiądz powiedział: „mam tylko paczkę papierosów, chce pan wziąć. Bandyta odpowiedział: „Nie. W Wielkim Poście ja nie palę”. Boże, chroń mnie od takiej obłudy!
Hi 21,14-15
Ps 73,13
Tekst z Biblii
Czy więc na próżno zachowałem czyste serce i na znak niewinności obmywałem ręce?
Myśli
Te teksty, a zwłaszcza ostatni, mówią mi, że wprawdzie do tego się nie przyznaję, bo nie robię tego świadomie, ale podświadomie spodziewam się, że Pan Bóg odpłaci mi za to, że zachowuję Jego przykazania, poszczę, walczę z grzechem i tak dalej. Ciągle jeszcze widzę w sobie sporo tej interesowności. Spodziewam się, że Bóg odpłaci mi brakiem cierpienia, powodzeniem materialnym i innymi sukcesami. Panie, lecz mnie z tego!
(Druga ścieżka)
Mk 1,12-13
Łk 4,1-13
Tekst z Biblii
Pełen Ducha Świętego, powrócił Jezus znad Jordanu, a wiedziony był przez Ducha na pustyni, czterdzieści dni, i był kuszony przez diabła. Nic w owe dni nie jadł, a po ich upływie poczuł głód. Rzekł Mu wtedy diabeł: „Jeśli jesteś Synem Bożym, powiedz temu kamieniowi, żeby stał się chlebem”. Odpowiedział mu Jezus: „Napisane jest: Nie samym chlebem żyje człowiek”. Wówczas powiódł Go diabeł w górę, pokazał Mu w jednej chwili wszystkie królestwa świata i rzekł do Niego diabeł: „Tobie dam potęgę wspaniałość tego wszystkiego, bo mnie są poddane mogę je dać komu zechcę. Jeśli więc upadniesz i oddasz mi pokłon, wszystko będzie Twoje”. Lecz Jezus mu odrzekł: „Napisane jest: Panu, Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon i jemu samemu służyć będziesz”. Zawiódł Go też do Jerozolimy, postawił na szczycie narożnika świątyni i rzekł do Niego: „Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć się stąd w dół. Jest bowiem Napisane: Aniołom swoim da rozkaz co do ciebie, żeby cię strzegli, i na rękach nosić cię będą, byś przypadkiem nie uraził swej nogi o kamień”. Lecz Jezus mu odparł: „Powiedziano: Nie będziesz wystawiał na próbę Pana, Boga swego”. Gdy diabeł dopełnił całego kuszenia, odstąpił od Niego do czasu.
Myśli
Kiedyś moje uczennice na lekcji religii nie rozumiały jakie znaczenie może mieć dla nas opis takich trochę dziwnych pokus Jezusa. Ja sam też nie bardzo to rozumiałem. Teraz zrozumiałem, że pokusy Jezusa są bardzo bliskie życia, są najważniejszymi pokusami. Chodzi bowiem o pokusę zabezpieczenia sobie życia chlebem i przyjemnościami, o pokusę zbuntowania się na historię, jaką Bóg ze mną czyni i o pokusę idoli czyli bożków, aby się im kłaniać.
Mt 4,1-4
Tekst z Biblii
Wtedy Duch wyprowadził Jezusa na pustynię, aby był kuszony przez diabła. A gdy pościł już czterdzieści dni i czterdzieści nocy, poczuł w końcu głód. Wtedy przystąpił kusiciel i rzekł do Niego: „Jeśli jesteś Synem Bożym, powiedz, żeby te kamienie stały się chlebem” Lecz On mu odparł: „Napisane jest: Nie samym chlebem żyje człowiek, ale każdym słowem, które pochodzi z ust Bożych.
Myśli
Przyszła mi taka myśl, że post niejako sprowadza kusiciela, bo on złości się, gdy poszcząc jakby wymykam mu się z rąk. Ale wiem, że post jest także źródłem siły do obrony przed jego atakami czy sugestiami. Doświadczyłem już, że diabeł jest przewrotny, zawsze zło pokazuje jako coś dobrego a nie coś złego. Czasem się na to nabierałem. Panie, przychodź mi z pomocą!
Wj 34,28
Tekst z Biblii
I był tam Mojżesz u Pana czterdzieści dni czterdzieści nocy i nie jadł chleba, i nie pił wody. I napisał na Tablicach słowa przymierza – Dziesięć Słów.
Myśli
Zawsze post skłaniał mnie do myślenia o Bogu i Jego przykazaniach. Zawsze łatwiej mi było zachować przykazania, gdy pościłem, po poście łatwiej było o przymierze z Bogiem.
Hbr 2,18
Tekst z Biblii
Przez to bowiem, co sam wycierpiał poddany próbie, może przyjść z pomocą tym, którzy jej podlegają.
Myśli
Spoglądanie na Jezusa, na Jego doświadczenia jest bardzo pożyteczne jako środek do walki z pokusą dotyczącą naszego umysłu, czyli z pokusą nie akceptowania drogi, którą Bóg nas prowadzi. Wiem Panie Jezu, że chcesz i możesz mi pomóc w tej walce.
( Trzecia ścieżka)
Łk 5,33
Mt 9,14
Za 8,19
Mk 2,18-22
Tekst z Biblii
Lecz przyjdzie czas, kiedy zabiorą im pana młodego, A wtedy, w ów dzień, będą pościć.
Myśli
Nie bardzo rozumiem co to znaczy: „zabiorą Pana młodego”. Nasuwa mi się tylko taka myśl, że gdy utracę bliższy, intymny kontakt z Jezusem, to powinienem pościć, aby ten kontakt na nowo nawiązać.
Hbr 12,2
Tekst z Biblii
Patrzmy na Jezusa, który nam w wierze przewodzi i ją wydoskonala. On to zamiast radości, którą Mu obiecywano, przecierpiał krzyż, nie bacząc na jego hańbę i zasiadł po prawicy na tronie Boga.
Myśli
Rzeczywiście, niejeden raz doświadczyłem, że gdy było mi trudno nieść mój codzienny krzyż patrzyłem na krzyż Chrystusa i myślałem: „Panie Jezu, Ty jeden nie uciekłeś od krzyża, daj abym od Ciebie mógł otrzymać siłę do niesienia mego krzyża i doświadczyć, że tak jak u Ciebie stanie on krzyżem chwalebnym.
Trzeba jeszcze raz podkreślić, że skrutacja Pisma świętego jest to FORMA MODLITWY z Pismem świętym i chodzi w niej o modlitewny kontakt z Bogiem przy pomocy tekstów Pisma świętego. Mam nadzieję, że skrutacja będzie jednym ze sposobów praktycznego wprowadzenia w życie uchwał ostatniego Synodu Biskupów.
Ks. Zbigniew Czerwiński
Źródło: Szkoła Formacji Duchowej
Posty
0 komentarze:
Prześlij komentarz